ՀՀ նախկին ԱԳ նախարար Վարդան Օսկանյանը ֆեյսբուքյան էջում գրել է. «Երեկ Վաշինգտոնում Հայաստանի դեսպանատանը վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հերթական անգամ դիմեց մանիպուլյացիաների՝ փորձելով Հայաստանի ազգային շահերը վերաիմաստավորելու քողի տակ արդարացնել իր պարտվողական մոտեցումը։ Նրա հռետորաբանությունը կարող է ոմանց համար պրագմատիկ թվալ, բայց դրա տակ թաքնված է պատմական ռեվիզիոնիզմի անհանգստացնող միտում, որը Հայաստանի երկարաժամկետ հեռանկարում վտանգում է անվտանգությունն ու ազգային ինքնությունը:
Ազգային շահերը պետք է զարգանան՝ ի պատասխան աշխարհաքաղաքական իրողությունների, սակայն դրանք չեն կարող կառուցվել պատմական ճշմարտությունների ջնջման կամ խեղաթյուրման վրա։ Հայաստանի նման փոքր ու խոցելի երկրի համար պատմական հստակ ու անսասան նարատիվի պահպանումը պարզապես հպարտության առարկա չէ, այլ ռազմավարական անհրաժեշտություն։
2023 թվականի սեպտեմբերին Լեռնային Ղարաբաղի կորուստը որոշիչ պահ էր Հայաստանի համար՝ ստիպելով երկրին դիմակայել դաժան նոր իրողություններին։ Սակայն նոր իրականության ճանաչումը չի նշանակում պատմական փաստերից հրաժարում կամ ազգային ինքնության թուլացում։ Հայաստանը պետք է վերանայի իր շահերը, ոչ թե վերաշարադրի իր պատմությունը. ավելի կարևոր է, որ այն պետք է բացահայտի այդ շահերը հետապնդելու ամենաարդյունավետ, ոչ առճակատման միջոցները:
Հայաստանի ազգային շահի հիմքում պետք է մնա նրա ինքնիշխանության և անվտանգության պահպանումը. սա պահանջում է ռազմական կարողությունների, հետախուզական գործողությունների ուժեղացում, ռազմավարական զսպման ապահովում և խելամիտ դիվանագիտություն:
Անվտանգությունից և դիվանագիտությունից բացի, Հայաստանի կառավարությունը պարտավոր է պահպանել և պնդել պատմական ճշմարտությունը, այլ ոչ թե շահարկել այն քաղաքական հարմարության համար: Փաշինյանի փորձերը՝ նսեմացնելու Հայաստանի պատմական պնդումները և վերանայելու պատմությունը՝ հաշվի առնելով արտաքին ճնշումները, չեն ծառայում ազգային շահերին, այլ խարխլում են դրանք։ Ընդհակառակը, Հայաստանը կարող է պնդել, որ Թուրքիայի չճանաչումը խոչընդոտ չէ կարգավորման համար, այլ զսպում է միջազգային ճանաչման իր ձգտումները: Նույն կերպ, Թուրքիայի հետ տարածքային հարցերի լուծումը չի նշանակում վերացնել Արևմտյան Հայաստանի պատմական գոյությունը. Դա պարզապես պահանջում է հաստատում, որ Հայաստանը տարածքային պահանջներ չունի։ Իսկ Լեռնային Ղարաբաղում հայկական դարավոր ժառանգության ճանաչումը և տեղահանված բնակչության անվտանգ և արժանապատիվ վերադառնալու իրավունքի հաստատումը շատ հեռու է անցյալի, ներկայի և ապագա գոյությունը ջնջելուց:
Փաշինյանը չի հասկանում, որ դիվանագիտությունը երկկողմանի ճանապարհ է, այն պահանջում է փոխադարձ մասնակցություն. Ադրբեջանի հանդեպ նրա հանդարտեցումը ոչ արժեքավոր է, ոչ արդյունավետ, և ոչինչ չի փոխում Բաքվի ագրեսիվ և էքսպանսիոնիստական դիրքորոշումը Հայաստանի նկատմամբ: Նրա, այսպես կոչված, ռեալիզմը խորապես թերի է, որը պայմանավորված է անտեղյակությամբ, աշխարհաքաղաքական իրողությունների հիմնարար թյուրիմացությամբ և սեփական դիրքի պահպանման գերակա շեշտադրմամբ, ինչը Հայաստանին դարձնում է ավելի խոցելի նոր սպառնալիքների նկատմամբ:
Ի վերջո, ազգային տոկունությունը կառուցված է ոչ թե ժխտողականության, այլ պատմական ճշմարտությունների ամուր ընկալման վրա՝ զուգորդված ռազմավարական հարմարվողականությամբ Փաշինյանի մոտեցմամբ, որն առաջնահերթություն է տալիս կարճաժամկետ հանգստությանը, քան պատմական շարունակականությանը, վտանգավոր խաղ է։ Հայաստանի գոյատևումն ու ինքնիշխանությունը կախված են ոչ թե պատմությունը վերաշարադրելուց, այլ դրանից դասեր քաղելուց՝ նրա ապագան ամրապնդելուց, այլ ոչ թե արտաքին ճնշումներին թելադրելու ազգային պատմությունը թույլ տալուց»:
