Աջապահյաններ․ Հայկական արքայական տոհմի վերջին ժառանգորդները
«Արքեպիսկոպոս Աջապահյանի ձերբակալությունը աննախադեպ բռնաճնշում էր և հարված՝ ուղղված ոչ միայն Եկեղեցուն, այլև ազգային ինքնությանը։ Նրանք, ովքեր հասկանում են «Աջապահյան» անվան խորքային իմաստը, գիտեն, որ այդ արարքը միայն քաղաքական հաշվեհարդար չէր․ դա սրբապղծություն էր՝ ուղղված ողջ հայ ազգին։
Աջապահյանների տոհմը սկիզբ է առնում Կիլիկյան Հայաստանի արքայական Հեթումյանների գերդաստանից։ Հեթումյանները ղեկավարել են Կիլիկյան Հայաստանը 13-րդ և 14-րդ դարերում՝ դառնալով ոչ միայն քաղաքական առաջնորդներ, այլև մշակութային և հոգևոր առաջատարներ։ Նրանք առաջիններից էին, ովքեր դիվանագիտական կապեր հաստատեցին եվրոպական երկրների և անգամ Մոնղոլական կայսրության հետ՝ ի պաշտպանություն Հայաստանի։
Աջապահյանները համարվում են այդ արքայական արյան վերջին կենդանի ճյուղերից մեկը, որոնք դարեր շարունակ պահել են իրենց ազգանվեր առաքելությունը՝ անկախ իշխանությունների փոփոխությունից և դարաշրջանների փորձություններից։
Այսօր էլ, Աջապահյանները մնացել են ազգային դիմադրության և հոգևոր առաջնորդության խորհրդանիշ։ Նրանք կանգնած են այնտեղ, որտեղ վտանգված է հայության ինքնությունը, հավատքը և եկեղեցու անկախությունը։
Հենց այդ պատճառով է, որ Արքեպիսկոպոս Աջապահյանի դեմ ձեռնարկված գործողությունը չի կարող դիտարկվել որպես միայն իրավական գործընթաց։ Սա հարված է՝ ուղղված ողջ այն ժառանգությանը, որը Աջապահյանները իրենց մեջ կրում են դարեր շարունակ։
Այսօր նրանք չեն միայն հոգևորականներ։ Նրանք կենդանի կապ են մեր ժողովրդի անցյալի և ապագայի միջև։
Սա պայքար է ոչ միայն մի անձի համար, այլ ամբողջ հայության ազգային արժանապատվության և պատմական շարունակականության համար։
Պատմությունը մեզ սովորեցնում է.
Երբ ազգը լռում է, երբ խոնարհվում է իր հերոսների առջև տեղի ունեցող անարդարության դեմ,
իսկ իշխանությունը բռնությամբ փորձում է լռեցնել արդարության ձայնը,
ապա այդ լռությունը վաղ թե ուշ դառնում է ազգի նորագույն պարտություն։
Այսօր Աջապահյանների անունը նորից գրվում է մեր պատմության մեջ։ Որպես ցավ, բայց նաև որպես հպարտություն։
Որպես փորձություն, բայց նաև որպես ոգեշնչում։
Որպես հիշեցում, որ արքայական արյունը երբեք չի խոնարհվում բռնության առաջ։
