Եթե չստանամ ժողովրդի վստահությունը, շատ ծանր չեմ տանի, բայց կափսոսամ. Վ. Բաղդասարյանի «Կյանքը մեկ օրում» (լուսանկարներ)

«Կյանքը մեկ օրում» նախագծի հյուրն է ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության ղեկավար, թիվ 9 ընտրատարածքում ՀՀԿ ռեյտինգային թեկնածու Վահրամ Բաղդասարյանը: Մեր հանդիպմանը Բաղդասարյանին ուղեկցում էր կրտսեր որդին՝ 11-ամյա Սարգիսը, ով որոշել է շարունակել հոր ուղին և հետագայում ևս զբաղվել քաղաքականությամբ: Սարգսի համար հոր գլխավոր հատկանիշը բարությունն է: «Հայրիկը մինչև հիմա ամեն ինչ արել է իմ, եղբորս ու քույրերիս համար: Այնպիսի բան չի եղել, որ խնդրեմ, նա մերժի: Փոքր էի չգիտեի, հիմա արդեն հետաքրքվել եմ իմացել եմ, ու շատ ինձ դուր է եել, կհաղթի»,-ասաց Սարգիսն ու ընդգծեց, որ հայրն, իր կարծիքով, կհաղթի առաջիկա խորհրդարանական ընտրություններում:

-Պրն. Բաղդասարյա՛ն, Դուք ՀՀԿ համամասնական ցուցակի առաջատարներից չեք՝ զբաղեցնում եք 152-րդ հորիզոնականը, սրա մեջ անարդարություն չե՞ք տեսնում: Կարծիքներ կան, որ ռեյտինգային ընտրակարգով ընտրվելը «կենաց-մահու» հարց է դառնալու։

-Դա բավականին քննարկված ու մտածված ցուցակ է: Ռեյտինգայինով հիմնականում առաջադրում են մարդկանց, որոնք փորձ ունեն նախկին մեծամասնական ընտրակարգի և որոնց հնարավորություններն, այսպես ասած, ներում է՝ մարդկային ռեսուրսի իմաստով: Մենք շատ մտածված, քաղաքական ցուցակ ենք կազմել, առաջին 64 համարներում բավականին նոր մարդիկ կան: Մեր քննարկումների արդյունքում եկանք այն եզրահանգման, որ բոլոր տարածքներում՝ առավել ևս Վանձորում, Երևանում, Գյումրիում պետք է հանդես գանք քաղաքական դեմքերով, և ես նաև շոյված եմ, որ իմ կուսակցությունն իմ գնահատականը տվեց այնպես, որ հանրության մեջ ես ունեմ դեռ փայփայած այդ վստահությունը, որ կարող եմ առաջադրվել ռեյտինգային ցուցակով: Ինձ թվում է, որ մեր ցուցակը խոցելի չէ, բավականին տրամաբանված և նպատակային է, և մենք ուժեղ ցուցակով, քաղաքական ուժեղ թիմով գնում ենք պայքարի, իսկ դրա պատասխանը կտա հանրությունը ապրիլի 3-ին:

-Լոռու մարզում ՀՀԿ-ի առաջադրած ֆավորիտ թեկնածուները Ձեզանից բացի նաև Կարեն Կարապետյանն ու Արկադի Համբարձումյանն են: Ռեյտինգային ընտրակարգը նաև ներկուսակցական մրցակցություն է ենթադրում, այդ առումով ինչպես եք գնահատում Ձեր և Ձեր «մրցակիցների» շասները:

-Ինձ թվում է, որ, համենայնդեպս, մեր պարագայում մենք բավականին քաղաքակիրթ մրցակցության մեջ կլինենք: Առաջինը մեր թիմային պայքարն է և մենք պետք է մտածենք թիմի մասին, որ կարողանանք ՀՀԿ-ի համար պատկառելի քվեներ ունենալ: Պայքարը չի կարող չլինել նաև կուսակիցների մեջ, բայց նորից եմ կրկնում՝ դա պետք է լինի քաղաքակիրթ: Մենք բավականին հին գործընկերներ ենք և առավել քան համոզված եմ, որ ընտրություններից հետո նույն կարգավիճակում պետք է լինենք՝ որպես ընկերներ և գործընկերներ: Բոլորիս օգտակար գործողության գործակիցը բավականին բարձր, ինչը պետք է կարողանանք նաև թիմի համար օգտագործել, որ չխանգարենք մեկս մյուսին և թիմին: Ինձ թվում է, որ մենք այդտեղ խնդիր չունենք, համենայնդեպս, մեր կուսակցության մեջ մենք խնդիր չունենք:

Իհարկե, Դուք կարող եք ասել՝ բա ի՞նչ միջադեպեր են, որ տեղի են ունեցել. հնարավոր են նման միջադեպեր, բայց դրանք շատ արագ պետք է կանխենք մենք, իսկ մեր մարզում առայժմ և ինձ թվում է՝ նաև հետո, նման խնդիրներ չունենք: Մենք պետք է գնանք նորմալ ընտրապայքարի և առաջին հեթին բոլորս պետք է ունենանք այդ քաղաքական գիտակցությունը, որ սա թիմային պայքար է, իսկ թե ինչպես կբաշխվեն ձայները, թողեք իմ համեստությունը չհարաշեմ և ինձ պահեմ այն ձևով, ինչպես պահել եմ բոլոր տարիների ընթացքում, դրա պատասխանը կտա հանրությունը:

-«Լուսավոր Հայաստան» կուսակցության ղեկավար, «Ելք դաշինքի ներկայացուցիչ Էդմոն Մարուքյանը ևս առաջադրվում է թիվ 9 ընտրատարածքից: Նրան որպես մրցակից դիտարկո՞ւմ եք, «Ելք» դաշինքը հայտարարում է, որ իր գլխավոր հակառակորդը հենց ՀՀԿ-ն է:

-Ես շատ ուրախ եմ, որ բոլոր ընդդիմադիրները գլխավոր մրցակից են համարում հենց ՀՀԿ-ին, ուրեմն ՀՀԿ-ի մեջ նորից լուրջ ուժ են տեսնում իրենք: Ես հակառակորդ չէի ասի, կուղղեի, եթե այդպես են ասում իրենք, մենք հակառակորդներ չենք: Բավականին պատկառելի անձնավորություն է, խելացի, լավ պառլամենտական է Էդմոնը, մեր երիտասարդ կադրերից է, նաև արդեն ապացուցել է մեկ անգամ, որ ինքը իրոք ունի վստահելի ձայներ: Ոչ միայն «Ելք» դաշինքին, այլև բոլոր քաղաքական ուժերին մենք շատ լուրջ ենք վերաբերվում, բոլորին համարում ենք մրցակիցներ, որևէ մեկի հնարավորությունները չենք թերագնահատում, և ինձ թվում է ,որ այդ առողջ մթնոլորտում, առողջ քաղաքական մրցկապայքարում յուրաքանչյուրս մեր տեղը պիտի գտնենք քաղաքական դաշտում, իսկ հանրությունն այդ ամենի պատասխանը կտա:

-Ի՞նչ կլինի, եթե, այնուամենայնիվ, չհայտնվեք ապագա խորհրդարանում, պատկերացնո՞ւմ եք Ձեզ խորհրդարանից դուրս և ինչպե՞ս, որտե՞ղ եք պատեկրացնում:

-Ինձ համար կյանքի նպատակ չի եղել որևէ մեկ անգամ խորհրդարանում լինելը: Ես հինգերորդ անգամ է, որ պիտի լինեմ խորհդարանում, նաև ունեցել եմ անհաջողություն: 90-ականներից ես քաղաքականության մեջ եմ, ես գիտությունից եմ եկել քաղաքականություն և դեռ չեմ կտրվել լսարանից, ուսանողներից, բավականին փորձառություն ունեմ տարբեր ոլորտներում և պարզապես սիրում եմ այս աշխատանքը: Իմ կյանքում չի եղել մեկ անգամ, որ որևէ գործ կիսատ թողնեմ , եթե մի գործ ինձ հոգեհարազատ է, ես ցանկանում եմ այդ գործը մինչև վերջ տանել: Անկեղծ ասած, մեծամտություն չհամարեք, ես համարում եմ, որ քաղաքականության մեջ լուրջ անելիքներ ունեմ և չեմ ավարտել, որովհետև քաղականությունը նշանակում է մեծ պատասխանատվություն, իսկ ես չեմ խուսափում պատասխանատվություն վերցնելուց:

Այն էլ այս ծանր՝ շարունակվող պատերազմի իրավիճակում հանգիստ ապրելու համար, ինձ թվում է, ավելի ճիշտ կլինի, որ հեռանաս քաղականությունից, ավելի հանգիստ կյանքով ապրես, բայց դա կլինի մասնավոր մոտեցում, իսկ իմ մտածելակերպը հանրային է , որևէ մեկ անգամ ինձ չեմ պատկերացնում մենակ՝ իմ ընտանիքի հետ, ես ինձ պատկերացնում եմ իմ ժողովրդի հետ՝ միասնական՝ պրոբլեմները կարողանամ վերցնել իմ վրա և մասնակցություն ունենամ դրանց հաղթահարման գործում: Այդ իսկ տեսանկյունից՝ ես գտնում եմ, որ դեռ անելիք ունեմ խորհդարանում և փորձ եմ կատարում, իսկ եթե ես չստանամ ժողովրդի վստահությունը, չեմ կարծում , որ շատ ծանր կտանեմ և չեմ կարծում, որ դա ժողովրդի համար կլինի ողբերգություն նաև, բայց, համենայնդեպս, կափսոսեմ: Ինձ թվում է, որ բավականին դրական կլինի ազդեցությունը և իմ աշխատաքը ավելի ճիշտ կլինի, եթե ես լինեմ խորհրդարանում:

-Նախկին ՊՆ Սեյրան Օհանյանը հայտարարում է, որ լուրջ արշավ է սկսվել իր դեմ, օրերս նաև տեղի ունեցավ Վարդան Օսկանյանի որդու ձերբակալությունը, մամուլը ակտիվ գրում է Օհանյանի դեմ քրեական գործ հարուցելու հավանականության մասին: Տեսակետ կա, որ իշխանությունն իր լծակներն է գործի դնում:

-Վարդան Օսկանյանի տղայի հետ նախկինում էլ եղել են ինչ-որ դեպքեր, ես չեմ ուզում իրավապահների գործերում խառնվել, նրանք կտան պատասխանը, իսկ Սեյրան Օհանյանի հետ կապված այդ գրածներին, խնդրում եմ, այդքան ուշադրություն մի դարձրեք, դրանք լրատվական հետաքրքրություն են, նաև նախընտրական շրջանում, բնականաբար, այն անձի հետ կապված, որի մասին նման բաներ են գրում, դրանք կարող է իրենց ռեյտինգի բարձրացման պատրվակ լինել, որ տեսեք, մարդը այնքան հզոր է, ուժեղ է, որ հետապդնում են: Իշխանությունները, համոզված եղեք, ընդհանրապես և առավել ևս Սեյրան Օհանյանի հետ կապված նման բաներով չեն զբաղվում:

Նախկինում՝ Սեյրան Օհանյանի նախարար եղած ժամանակ, կա հարուցված քրեական գործ, և գաղտնիք չէ հանրության, ոչ էլ լրատվության համար, որ եղել են չարաշահումներ և այդ գործընթացը գնում է, դա կլինի, ընտրություններն էլ կավարտվեն, ընտրություններից հետո էլ այդ գործընթացը պետք է շարունակվի և իրավապահները կտան դրա մեկնաբանությունները, բայց դա կապել ընտրությունների, Սեյրան Օհանյանի քաղաքական դիրքորոշումների, հայացքների փոփոխության հետ, կարծում եմ, զուտ նախընտրական հնարքներ են և չկա այդպիսի երևույթ: Ցանկանում եմ անկեղծ լինել՝ Սեյրան Օհանյանի նկատմամբ ունեմ բավականին լուրջ հարգանք, մենք եղել ենք ընկերեր և չեմ կարծում, որ քաղաքական հայացքների տարբերությունը կարող է ազդել մեր հարաբերությունների վրա: Չէի ցանկանա, որ նման երևույթները «մատի փաթաթան» սարքելու ճանապարհով ինչ-որ իմիջ ձևավորվեր,դա իմ կողմից անընդունելի է:

-Իշխանության մեջ եղած ժամանակ երբևէ նկատե՞լ եք Օհանյանի ու իշխանության գաղափարախոսությունների տարբերությունը, նրա ընդդիմադիր կեցվածքը: 

-Որևէ մեկ անգամ որևէ դժգոհություն, քննադատություն իշխանության վարած քաղաքականության հետ կապված պարոն Օհանյանից ես չեմ լսել: Ինձ համար զարմանալի է ոչ միայն Սեյրան Օհանյանի, այլ ընդհանրապես այն բոլոր քաղաքական գործիչների պարագան, որոնք մեկ գիշերվա ընթացքում կարող են դառնալ արմատական ընդդիմութուն՝ երկար ու ձիգ տարիներ կրելով իշխանականի կոչումը և լինելով ամենապատասխանատու պաշտոններին:

Դա պարզապես իմ կողմից անընդունելի է, այլ խնդիր է, որ ինչ-որ հարցեր, որոնց հետ համաձայն չես, բարձրաձայնած լինեին իշխանության ժամանակ, եթե ոչ հրապարակային՝ մամուլով, ապա գոնե նեղ խորհրդակցությունների ժամանակ, դա իմ կողմից ընդունելի կլիներ: Իր ելույթներում այդքան սուր քննադատություններ միչև վերջերս չէի լսել,վերջին հատվածում հայտարարվեց քաղբանտարկյալների մասին, որը իմ կողմից անընդունելի է, այսինքն մենք չունեինք քաղբանտարկյալներ, հենց դառնում ենք ընդդիմություն, երկում հայտնվում են քաղբանտարկյալներ:

-Երբ հիմա վերլուծում եք կատարվածը, ի՞նչ կարող եք ասել Սեյրան Օհանյանի, Հովիկ Աբրահամյանի հեռանալը ՀՀԿ-ի համար մե՞ծ կորուստ էր:

-Սեյրան Օհանյանը եղել է բանակում, բավական լուրջ ներդրում ունի, նա քաղաքական մարդ չի եղել, այսպես ասած, բայց քաղաքական պատասխանատվություն կրել է այդ ոլորտում: Բնականաբար, ես ափսոսում եմ, որ եղել են ձախողումներ, որ եղել են ինչ-որ բաներ և Սեյրան Օհանյանը հեռացել է: Հովիկ Աբրահամյանի հեռանալն ինձ համար անակնկալ է եղել, ես հեռախոսազրույց եմ ունեցել նրա հետ մինչև իր հայտարարությունը, նրա ծննդյան օրն էր, զանգել էի շնորհավորեի, ինքն ասաց՝ անակնկալի չգաս, մամուլից իմանաս, նման որոշում եմ կայացրել:

Ինձ համար դա եղել զարմանալի և շատ եմ ափսոսացել, որովհետև ինքը երկար տարիներ ինքը եղել է այս քաղաքական ուժի պատասխանատվության ամենամեծ կրողներից մեկը: Բնականաբար, ինչպե՞ս կարող ես ափսոսանք չապրել, բայց, նորից եմ կրկնում՝ անփոխարինելի մարդիկ չկան,նույնը ինձ է վերաբերվում, ես կարող եմ 15-20 հոգու անուն տալ, որ կարող է իմ նույն գործը կատարել՝ մի քիչ լավ, մի քիչ վատ:

-Փաստորեն չեք դիտարկում նրանց որպես մրցակից:

Հովիկ Աբրահամյանի դիրքորոշումն ու պահելաձևը, կարելի է ասել, դիտորդի կարգավիճակում է: Որևէ քննադատություն ես, անկեղծ ասած, չեմ լսել Հովիկ Աբրահամյանից և եթե ինքը սուր քննադատություններ անի, քննադատում է ինքն իրեն և իր ապրած տարիները, որովհետև նա որևէ մեկ անգամ չի եղել հեռու կանգնած, անընդհատ պատասխանտվությունը կրել է: Մի քիչ էլ նախանձում եմ, որ հնարավորություն է ունեցել հանգստանալու արդեն (ծիծաղում է), որովհետև յուրաքանչյուր մարդու պետք է ժամանակավոր հանգիստ:

-ՀՀԿ-ի «Անվտանգություն և առաջընթաց» կարգախոսը բավական բուռն քննադատվեց: Տեսակետ կա, որ սա սեփական կառավարման տապալման խոստովանություն է՝ ապրիլյան պատերազմից հետո:

-Ինչպիսի կարգախոս էլ լիներ, պետք է քննադատեին, բա ընդդիմությունն ինչի՞ համար է՝ քննադատելու: Եթե մենք ընդդիմությանը խդրեինք, որ մեզ համար կարգախոս գրեին, էլի պետք է քննադատեին իրենց իսկ գրած կարգախոսը: Այս երկու բառի մեջ ամփոփված է ամեն ինչ՝ առավել ևս ապրիլյան պատերազմից հետո մենք ունենք անվտանգության խնդիր: Առանց անվտանգության առաջընթաց չես կարող ապահովել, իսկ եթե անվտանգությունը եղավ և առաջընթաց չապահովեցիր, այդ անվտանգությունը վտանգված է: Ինչ ուզեմ են, քննադատեն, ինչ ուզեմ են ասեն, ձախողված են նրանց քննադատությունները, այս՝ դանդաղ ընթացող պատերազմի իրավիճակում այդ կարգախոսը անխոցելի կարգախոս է, բայց դրան պետք է ձգտել և հասնել, իսկ որևէ իշխանություն չի կարող երաշխավորել, որ երկու- երեք տարվա ընթացքում դա կապահովի, որովհետև մենք անկանխատեսելի թշնամի ունենք:

-Ինչո՞ւ ՀՀԿ-ն չազատվեց, շատերի բնորոշմամբ, օդիոզներից:

-Այն մարդիկ, որոնք ավելի ռեսուրսներ ունեն, նրանց անուն են կպցնում՝ օդիոզներ և այլն: Հիմա մեր համամասնական ցուցակում այդ մականունավոր դեմքերից մենք ձերբազատվել ենք, մենք դրել ենք համամասնական ցուցակում մարդիկ, որոնք իրենց կենսագրությամբ չեն կարող նման բնութագիր ունենալ: Հանրությունն ինքն է տալիս այդ գնահատական, եթե զգում ես, որ այդ մարդը քո պառլամենտում պետք չէ, ձայն մի տուր նրան: Որ ասում են հեղինակություններ և այլն, մարդը որ հեղինակություն չունենա, ինչո՞ւ պիտի գնա ռեյտինգայինով մասնակցելու, այդ հեղինակություններից մեկն էլ ես եմ, այլ խնդիր է, որ ես Վանաձոր քաղաքի այսքան մասում հեղինակություն ունեմ: Հեղինակությունը վատ բան չէ, բա հեղինակությունը պետք է լինի ռեյտինգային ցուցակով, բա ո՞վ պետք է լինի:

-Բայց նրանք՝ մականունավոր պատգամավորները, տեղ ունե՞ն խորհրդարանում:

Մենք դնում ենք դրա համար շատ թեկնածուներ, ժողովուրդն ընտրում է, հետո էլ ասում են տառաճանաչ չեն, թող չտան իրենց ձայնը: Հիմա՝ առավել ևս այս ընտրակարգով, չեն կարող էլ ասել՝ լցրեցին, չկա նման երևույթ, եթե փող էլ էն տալու՝ կաշառք, թող վերցնեն, բայց գնան կատարեն ընտրություն, դա անվերահսկելի է: Ես չունեմ այդ հնարավորությունը, որ մրցապայքարի մեջ մտնեմ, բայց ես ունեմ լայնածավալ շրջապատ, ընկերներ և ես շատ քիչ եմ խոսելու, խոսելու են իմ մասին, եթե համապատասխան ձևով ընտրապայքար տանեն, պետք է արդեն ձեռնպահ մնալ, իսկ եթե տալիս են ինչ-որ բաներ, վերցրեք, գնացեք ընտրություն կատարեք, ո՞վ է իրենց արգելում: Չկա նման երևույթ, որ քվեաթերթիկը պետք է վերահսկվի:

-Նշեք հստակ մի բան, որում իշխանությունը ձախողվել է այս տարիների ընթացքում և դուք ընդունում եք, որ դա ձեր ձախողումն :

-Դանդաղ տեմպերը՝ մենաշնորհի, կառուպցիայի դեմ պայքարի հարցում: Շատ արագը կարող էր վտանգավոր լինել, մենք ունենք դրա օրինակը, որը փորձեց անել Սահակաշվիլին՝ մեկ օրվա մեջ բոլորին հավաքեց, փողերը մուծել տվեց, ասաց՝ գնացեք, նրանք էլ գնացին, միավորվեցին և սկսեցին գահընկեց անել ու քայքայել քաղաքական իրավիճակը: Այլ խնդիր է, որ աստիճանաբար պետք է այդ մարդկանց ի հայտ բերել: Նաև նախկին վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանն ինքը բարձրաձայն հատարարեց, որ իր հրաժարականը կախված է տեմպերի դանդաղեցումից:

Հաջորդը պատասխանատվության նկատմամբ ունեցած պակասն է, կարևորագույն պաշտոնների պատասխանատուները ձախողումների դեպքում պատասխանատվություն չեն կրում: Եթե մի հսկայական ոլորտի պատասխանատուն երեք- չորս տարի աշխատում է և այդ ոլորտը ամբողջությամբ ձախողման է ենթարկվում և դրանից հետո նա պատասխանատվություն չի կրում, ազատվում է աշխատանքից և հինգ ամիս հետո նոր աշխատանքի է նշանակվում, դա իրոք ձախողում է:

-Ինչի՞ համար եք ամենից շատ զղջում կյանքում, ինչի՞ց եք վախենում և ինչի՞ն եք ձգտում:

-Ինձ մարդիկ շատ են դիմում և եթե ես տուն եմ գնում անտրամադիր, կինս արդեն գիտի, ասում է՝ ո՞ւմ գործը չես կարողացել անել: Երբ մարդուն փորձում ես բացատարել, որ դա քո ուժերից վեր է և նա չի հասկանում, դա սարսափելի բան է: Նրանք մտածում են, որ ես հենց հեռախոսը վերցրի, այդ հարցը պետք է լուծվի, բայց չեն պատկերացնում՝ ինչ ջանքեր են գործադրվել այդ խնդիրը կարգավորելու համար: Երբ չեն հասկանում, ես շատ վատ վիճակի մեջ եմ լինում և զղջում եմ, որ այդքան տառապանք եմ թափել և ինձ չեն հասկացել: Վախենում եմ դավաճանությունից, պատկերացնում եք՝ 40-50 տարի կաթիլ-կաթիլ փայփայես այդ հարաբերությունները և հանկած նման բան լինի: Դա շատ սարսափելի երևույթ է, Աստված կարոտ պահի նման երևույթներից:

Մտքերը շարունակելով...

Իմ կյանքը… բավականին բարդ է:

Մի օր ես… կհանգստանամ:

Կյանքը մեկ օրում… չեմ պատկերացնում: Ամենաբարդ հարցն է:

Տարիների ընթացքում… պետք է ապացուցես այն, ինչ խոստացել ես ժամանակին:

Իմ օրերի մեջ… աշխատում եմ ապրել այդ ձևով:

Կարինա Սահակյան

Տաթև Այվազյան

Հայկ Պետրոսյան / Armday.am