Ինչո՞ւ է Սփյուռքը սկսել «մաշվել ու գունաթափվել, անտարբերանալ, հուսախաբ լինել». «Փաստ»


Ինչո՞ւ է Սփյուռքը սկսել «մաշվել ու գունաթափվել, անտարբերանալ, հուսախաբ լինել». «Փաստ»
Հունվար 22 10:22 2022

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Պատերազմում Նիկոլ Փաշինյանի պարտությունից հետո ծանր բարոյահոգեբանական վիճակում են ոչ միայն Հայաստանում բնակվող հայերը, այլև ողջ Սփյուռքը։ Պետք է նկատի ունենալ, որ Սփյուռի հայությունը շատ էմոցիոնալ է արձագանքում Հայաստանի հետ կապված յուրաքանչյուր իրադարձության: Դրա համար էլ նորանկախ Հայաստանի գոյության ընթացքում շատ էր կարևորվում ոգեշնչող, հաղթական իրադարձությունների գործոնը, այդ թվում՝ թեկուզ մարզական, քանի որ այդպիսի իրադարձությունները սփյուռքահայության համար սեփական արմատների նշանակությունը գնահատելու ու արժևորելու հնարավորություն էին ընձեռում։

Դե, իսկ Արցախյան հաղթանակներն իսկական հպարտություն էին բոլորիս ու նաև սփյուռքահայերի համար, ու նրանք պատրաստ էին տարբեր երկրներում մեծ ջանքեր գործադրել Արցախի ինքնորոշման հարցն առաջ տանելու համար։ Եվ մեծամասամբ այդ ջանքերի արդյունքում է, որ տարբեր երկրների նահանգային ու քաղաքային խորհուրդներ Արցախի անկախության ճանաչման մասին բանաձևեր են ընդունել։ Բայց գործող իշխանությունները ոչ միայն արժեզրկեցին Արցախյան հաղթանակներն ու հակառակորդին հանձնեցին արյան գնով վերադարձված հայրենիքի մի մասը, այլև Արցախի ինքնորոշման թեման են օրակարգից հանում։ Երևի թե նկատած կլինեք, որ տարբեր պաշտոնական հանդիպումների ժամանակ իշխող ուժի ներկայացուցիչներն ամեն կերպ խուսափում են ինքնորոշման թեմային անդրադառնալուց, կարծես թե այն տաբու լինի։ Արդյունքում գործող իշխանությունների մեղքով, հենց գործող իշխանությունների պարտության պատճառով հայությունը ողջ աշխարհի առաջ դարձել է խայտառակ պարտության ենթարկված ու սեփական արժանապատվությունը կորցրած մի ժողովուրդ, ինչը մեծ հարված է նաև Սփյուռքում ազգապահպանության գործի համար, քանի որ Սփյուռքի բազմաթիվ ներկայացուցիչներ որոշ դեպքերում սկսել են խուսափել որպես հայ ներկայանալ, ինչի արդյունքում արագանալու է արտերկրում բնակվող հայության ձուլման թափանիվը։

Մյուս կողմից՝ եթե նախկինում թեկուզ քիչ, բայց կար հայրենիք վերադառնալու ու Հայաստանում նոր կյանք սկսելու ցանկություն, ապա կապիտուլ յացիայից հետո, կարծես, ոչ ոք չի ցանկանում հայրենիքի հետ հույսեր կապել։ Եվ պատահական չէ, որ Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոս Արամ Առաջինը 2022 թվականը հռչակել է Սփյուռքի տարի՝ նկատելով, որ պատերազմից հետո Սփյուռքն սկսել է մաշվել, գունաթափվել, անտարբերանալ ու հուսախաբ լինել Հայաստանի նկատմամբ, իսկ երիտասարդությունը նախընտրում է հեռանալ հայկական կառույցներից։ Սա լուրջ ազդակ է հայության համար, քանի որ պատմական իրադարձությունների արդյունքում հայ ժողովրդի մեծամասնությունն ապրում է արտերկրում։

Ու սփյուռքահայության այն ներկայացուցիչները, որոնք 2018 թվականին ու դրանից հետո արտերկրի տաքուկ աթոռներին նստած՝ Փաշինյանին ու նրա թիմին պաշտպանելու նպատակով սոցցանցերից դուրս չէին գալիս ու նրանց համար գլուխ էին ջարդում, հիմա արդեն անհետացել են, ու ծպտունները դուրս չի գալիս։ Եվ, ընդհանրապես, Սփյուռքում ՀՀ իշխանությունների նկատմամբ վստահությունը ամենացածր մակարդակի վրա է։ Այս հարցում կարևոր նշանակություն է ունեցել նաև այն հանգամանքը, որ պատերազմի ծանր օրերին «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի համար Սփյուռքի կողմից հանգանակված ֆինանսական միջոցների զգալի մասը իշխանություններն իրենց հայեցողությամբ փոխանցեցին պետբյուջե։ Եվ հենց ներկայիս փուլում հատուկ կարևորություն է ստանում սփյուռքահայ համայնքների հետ աշխատանքն ու ինքնակազմակերպումը, որպեսզի արտերկրում բնակվող հայության մի զգալի հատվածը վերջնականապես խաչ չքաշի Հայաստանի ու իր հայկական արմատների վրա։ Պետք է կրկին հայության համախմբման օրակարգ ձևավորել ու գործի դնել, սակայն, ինչպես երևում է, իշխանություններին այս թեման այնքան էլ չի հետաքրքրում։ Կամ ընդհանրապես չի հետաքրքրում:

Սփյուռքի գործերի գլխավոր հանձնակատարը հարկատուներիս վճարած հարկերն է վայելում պարգևավճարների տեսքով, իսկ տեսանելի աշխատանք չկա, միայն ժամանակ առ ժամանակ նա տուրիստական շրջագայություններ է կազմակերպում։ Գոնե եթե սփյուռքի նախարարությունը պահպանվեր ու չլուծարվեր, ապա այս ոլորտի գլխավոր պաշտոնյան հաշվետու կլիներ խորհրդարանի առաջ, կգար ԱԺ, ու պատգամավորները հարցադրումներ կուղղեին նրան արված աշխատանքի հետ կապված։ Թերևս այս նրբությունը ժամանակին նկատի են ունեցել Սփյուռքի գործերի գլխավոր հանձնակատարի գրասենյակը ստեղծելիս։ Ժամանակին թե՛ Նիկոլ Փաշինյանը, թե՛ Զարեհ Սինանյանը հավաստիացնում էին, թե Սփյուռքից հերթ են կանգնել Հայաստանում ներդրումներ կատարելու նպատակով, բայց ոչ միայն ներդրումներ չկան, այլև մարդիկ Հայաստանում եղած կապիտալն են դուրս հանում, որովհետև մեր երկրում անվտանգության առումով ապահով չէ։

Ու ոչ մի առումով ապահով չէ, մի խոսքով՝ ապագա չեն տեսնում մարդիկ: Եթե 2019 թվականի ամռանը Ստեփանակերտի Վերածննդի հրապարակում Փաշինյանը հայտարարում էր, թե Սփյուռքը պետք է իրեն Հայաստանի գործերի լիարժեք շահառու զգա, ապա համայն հայության իրավունքներին վերաբերող հարցերում, մասնավորապես հայ-թուրքական հարաբերությունների շուրջ սկսված գործընթացում լիովին զանց է առնում սփյուռքում տիրող տրամադրությունները և միանձնյա որոշումներ է կայացնում։

 

Հ.Գ.- Ի դեպ, միայն 2021 թվականի հունվար-սեպտեմբերին երկրից 103 հազար մարդ է արտագաղթել։ Սա բացասական առումով ռեկորդային ցուցանիշ է, որը ցույց է տալիս, որ ոչ միայն սփյուռքն է մաշվում, այլև բուն Հայաստանը։

ԱՐՏԱԿ ԳԱԼՍՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում 

 
 

 



loading...